«Ζάππειο 2» - «- «Μνημόνιο 1» = «Μνημόνιο 3»;...

Του  Νίκου Κοτζιά Η γενική κατεύθυνση Ο Α.Σαμαράς παρουσίασε τις προτάσεις της ΝΔ για την κρίση. Ένα μείγμα από νεοφιλελεύθερα στοιχεία...

Του  Νίκου Κοτζιά

Η γενική κατεύθυνσηΟ Α.Σαμαράς παρουσίασε τις προτάσεις της ΝΔ για την κρίση. Ένα μείγμα από νεοφιλελεύθερα στοιχεία και πραγματισμό. Η κυβέρνηση αδυνατεί να τους κάνει κριτική διότι η πολιτική πρακτική που ακολουθεί της έχει δέσει τα χέρια και της έχει δεσμεύσει τη σκέψη. Σε αυτό συμβάλλει και το γεγονός ότι η κύρια κοινωνική γραμμή στο «Ζάππειο 2» δεν βρίσκεται στον αντίποδα του «Μνημονίου 1». Ο Α.Σαμαράς, δείχνει να κατανοεί ότι το πράγμα δεν βγαίνει. Αυτό το γνωρίζει, εξάλλου, η Τρόικα, ανεξάρτητα από το ότι δεν θέλει να το παραδεχτεί δημόσια. Ενώ η κυβέρνηση προς το παρόν επιθυμεί να στρουθοκαμηλίζει.
Ποιος είναι ο μεγάλος κερδισμένος από το «Μνημόνιο 1»; Ασφαλώς ορισμένοι τραπεζίτες (ούτε καν οι τράπεζες) που κάνουν λυσσαλέες προσπάθειες να αποφύγουν να βάλουν το χέρι στη τσέπη των κερδών τους καθώς και κομμάτι του εξωτερικού παράγοντα. Το «Ζάππειο 2» δεν δείχνει να αμφισβητεί αυτή την πρωτοκαθεδρία των τραπεζιτών. Το μόνο που λέει είναι...
 η ανάγκη να συμβάλλουν στη ρευστότητα της αγοράς. Χαρακτηριστικό είναι ότι η ΝΔ δεν διατύπωσε καμία πρόβλεψη για την ανάγκη ενός δημόσιου πυλώνα ανάπτυξης στον τραπεζικό τομέα και ούτε μια φράση δεν ακούστηκε για το τι θα γίνει με τα δικαιώματα του δημοσίου που τροφοδοτεί με δισεκατομμύρια τον ιδιωτικό τομέα τραπεζών, γεγονός που δικαιώνει εκείνους που υποστηρίζουν ότι η ΝΔ βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση από το συγκεκριμένο σύμπλεγμα συμφερόντων. Συνολικά, οι κερδισμένοι από την κρίση, έχουν στήσει ένα σύστημα προώθησης και επιβολής των θέσεών τους. Για αυτό, για άλλη μια φορά αυτό το σύστημα πιέζει μέσω Βρυξελλών για συναινετική εξυπηρέτηση των συμφερόντων του. Εξυπηρέτηση, την οποία εμφανίζει ως μονόδρομο.

Ειδικοί χειρισμοί για την παραοικονομία και την τοκογλυφία
Ο Α.Σαμαράς προτείνει δύο μηχανισμούς για την ανάπτυξη. Ο πρώτος είναι εκείνος της μείωσης των φόρων και της αύξησης των κερδών των επιχειρήσεων. Εξάλλου, σε εποχή κρίσης, η αύξηση των κερδών των επιχειρήσεων με τη μείωση της φορολογίας δεν οδηγεί αυτόματα σε ανάπτυξη. Αντίθετα τα μη φορολογούμενα μερίσματα πιθανότατα να καταλήξουν σε ιδιωτικούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Ιδιαίτερα η πρόταση να περιοριστεί και άλλο η φορολόγηση των μερισμάτων των μετόχων αποτελεί στήριξη στα μεγάλα εισοδήματα σε βάρος των μισθωτών και των συνταξιούχων. Επιπλέον, προκειμένου η μείωση των φορολογικών συντελεστών για να έχει πιθανότητα απόδοσης, απαιτείται προηγούμενα η επιτυχής λειτουργία του μηχανισμού συλλογής φόρων. Επ’ αυτής της προϋπόθεσης, όμως, που είναι το δύσκολο προς επίλυση πρόβλημα, η ΝΔ δεν είπε κουβέντα. Γενικά η ΝΔ δείχνει να αγνοεί την πείρα δύο αιώνων κρίσεων που έχει αποδειχτεί ότι η υπέρβασή τους απαιτεί έναν ενεργητικό δημόσιο μοχλό.
Ως προς τη δυνατότητα νόμιμης εμφάνισης των χρημάτων της παραοικονομίας, που προτείνει η ΝΔ, κάτι τέτοιο έχει επιδιωχθεί ανεπιτυχώς και από τη σημερινή κυβέρνηση. Πρόκειται για μια επιλογή που αποσκοπεί να αυξήσει την ρευστότητα της οικονομίας. Όμως, με την παραοικονομία υπάρχει το ίδιο πρόβλημα που υπάρχει με την τοκογλυφία των ξένων. Είναι αφορμή και αιτία, όχι μονοδιάστατα αποτέλεσμα, της κρίσης. Η τοκογλυφία που υφίσταται η χώρα σημαίνει ότι οι δανειστές της δανείζονται πιο φτηνά από ότι την δανείζουν. Αντί, επί παραδείγματι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να δανείζει τα κράτη μέλη της ΕΕ με 1% όπως κάνει με τις τράπεζες, αφήνει να δανείζονται τα κράτη με 5% μέχρι 6,5%. Υποτίθεται ότι αυτό το υψηλό ποσοστό οφείλεται στα ρίσκα που παίρνουν οι δανειστές. Στην πραγματικότητα, όμως, οι δανειστές έχουν ρίσκο διότι τα υψηλά ποσοστά που απαιτούν και επιβάλουν δημιουργούν συνθήκες ύφεσης και κατά προέκταση αβεβαιότητας. Η αβεβαιότητα των αγορών, οφείλεται στα υψηλά κέρδη που απαιτούν και όχι το αντίστροφο.
Ως προς την παραοικονομία, να σημειώσω ότι το Ελληνικό ΑΕΠ έχει πέσει στα 232 δισεκατομμύρια ευρώ από περίπου 250. Το χρέος έχει φτάσει στα 350 δισεκατομμύρια, τουτέστιν στο 151% του ΑΕΠ. Η παραοικονομία και το μαύρο χρήμα υπολογίζονται ότι ανέρχονται περίπου στα 80 δισεκατομμύρια ευρώ. Αν προσθέσει κανείς αυτά τα δισεκατομμύρια, τότε το ελληνικό ΑΕΠ θα ανερχόταν στα 330 δισεκατομμύρια, οπότε τα αρχικά 250 δισεκατομμύρια χρέους θα αντιστοιχούσε στο 76% του ΑΕΠ. Αν μάλιστα υπολογίσουμε και τα 15 δισεκατομμύρια φόρων που αναλογούν σε ένα τέτοιο ποσό καθώς και περίπου 6 δισεκατομμύρια εισφορές, τότε, σε αυτή την περίπτωση το χρέος θα ήταν κατά 21 δισεκατομμύρια μικρότερο, δηλαδή 229 δισεκατομμύρια σε ένα ΑΕΠ 330 δις. Ήτοι το 69% του συνολικού ΑΕΠ, κάτω, δηλαδή, από τον μέσο όρο της ΕΕ. Σε μια τέτοια περίπτωση, κατά προέκταση δεν θα χρειάζονταν τα μέτρα του μνημονίου που οδήγησαν στην ύφεση και στη μείωση του ΑΕΠ.
Δεν υποστηρίζω ότι θα μπορούσε κανείς να συλλάβει όλη την ύλη της παραοικονομίας, αλλά υποστηρίζω ότι για την αρνητική λογιστική των αριθμών δεν μπορεί να φταίνε πρωτίστως οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα και οι συνταξιούχοι, ή εν γένει το κακολειτουργικό δημόσιο και οι όποιες πραγματικές πονηριές ορισμένων μικρομεσαίων επιχειρηματιών. Αντίθετα, υποστηρίζω, ότι πρωτίστως φταίει το γεγονός ότι η παραγωγή πλούτου στην Ελλάδα κρύβεται με αποτέλεσμα να εμφανίζεται ο όγκος του ΑΕΠ μειωμένος, το χρέος μεγαλύτερο και το κλάσμα ΑΕΠ προς χρέος εφιαλτικό. Αντί, όμως, οι κυβερνήσεις και το κατεστημένο σύστημα να αναδείξουν τις ευθύνες των τραπεζιτών και τις ακόμα περισσότερες της παραοικονομίας, έβαλαν στο στόχαστρο αποκλειστικά τους εργαζόμενους. Όχι μόνο οικονομικά. Αλλά και ηθικά. Αν και πιο προσεκτικός ο Α.Σαμαράς, έκανε και αυτός μονόπλευρη κριτική στους συνδικαλιστές, ενώ σήκωσε ως λάβαρο τις ιδιωτικοποιήσεις. Όμως, όσο γνωρίζω την παγκόσμια οικονομική ιστορία, κανένα κράτος δεν βγήκε από μια ανάλογη κρίση ενάντια στην κοινωνία και χωρίς δραστήριο δημόσιο τομέα.

Θεμελιακές απουσίες
Στο «Ζάππειο 2», δεν ειπώθηκε τίποτα ουσιαστικό και άμεσο για τον πληθωρισμό και το γεγονός ότι στην εποχή της κρίσης ανεβαίνουν οι τιμές ασταμάτητα πράγμα πρωτοφανές. Αυτή η έλλειψη συνοδεύτηκε με την έλλειψη κάθε πρόβλεψης λήψης μέτρων ενάντια στα καρτέλ για την προστασία του μειονόμενου λαϊκού εισοδήματος. Ανάλογο κενό υπάρχει στις προτάσεις της ΝΔ και ως προς την απασχόληση. Είτε η ΝΔ θεωρεί το θέμα ως μη κομβικό, είτε θεωρεί ότι η ανάπτυξη θα το λύσει από μόνη της, το γεγονός είναι ότι παρακάμπτει ένα από τα πλέον θεμελιακά ζητήματα τόσο της κοινωνικής ανάπτυξης, όσο και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Το ίδιο ισχύει και ως προς την οικονομική στήριξη και αξιοποίηση της εκπαίδευσης και της έρευνας. Τέλος, ενώ στο «Ζάππειο 2», διατυπώθηκαν αρκετές προτάσεις ως προς την ανάπτυξη ορισμένων κλάδων της οικονομίας, ιδιαίτερα της οικοδομής και των κατασκευών, δεν υπήρξαν ουσιαστικές προτάσεις στον τουρισμό και στην ναυτιλία, πέραν του τρόπου θεσμικής οργάνωσης της τελευταίας.
Συνολικά το «Ζάππειο 2» κάνει κριτική στο «Μνημόνιο 1», όχι, όμως, για να το απορρίψει, αλλά προκειμένου να προβάλλει ένα «Μνημόνιο 3», στηριγμένο σε συμμαχίες με την «επιχειρηματικότητα», αλλά κοινωνικά, από πολλαπλές σκοπιές, μονόπλευρο και ανεπαρκές.

Κοιτά ποιος μιλά: Το Βήμα! Το Βήμα και με κείμενο κάποιου Δανίκα, παριστάνει ως να μη θυμάται με πόσες αθλιότητες με έβριζε, όταν πρώτος από όλους αντιστάθηκα στο βρώμικο 1989. Όταν παραιτήθηκα από την ηγεσία της αριστεράς υπερασπιζόμενος την τιμή του κόσμου της, αλλά και εκείνου του ΠΑΣΟΚ. Υπερασπιζόμενος την αλήθεια και την ηθική στην πολιτική ενάντια στην ανηθικότητα. Τότε που «Το Βήμα» και οι γνωστές παρέες ανακοίνωναν ως κοινό στόχο τη διάλυση του ΠΑΣΟΚ.
Σήμερα, σε μια άλλη κρίσιμη στιγμή για την πατρίδα, έχουν το θράσος να διαβεβαιώνει όσους άτυχους ακόμα το διαβάζουν, ότι πάντα χαρακτήριζα το ΠΑΣΟΚ «ως τη σύγχρονη παραλλαγή της ΝΔ». Ποιοι; Εκείνοι που συγκρότησε με τον Κ.Μητσοτάκη την συγκυβέρνηση της ντροπής του ‘89. Τότε που μοιραζόντουσαν οι άδειες για τα κανάλια και δίνονταν προμήθειες στην Siemens. Τότε που ξεκίνησε «ο αιώνας των σκανδάλων». Τότε, όπως και σήμερα, έμεινα σταθερά υπερασπιστής της δημοκρατίας και της μη υποταγής της πολιτικής σε άνομα συμφέροντα. Εκείνοι, όμως, ως μωρές παρθένες, κάνοντας τις κολοτούμπες του αιώνα, προσπαθούν μετά από 22 χρόνια να μου χρεώσουν τις δικές τους απόψεις και πρακτικές. Εκείνες, ενάντια στις οποίες τάχθηκα άμεσα και εξαρχής. Το Τότε. Το 2007. Σήμερα. Για αυτό δεν με «συγχωρούν»...
Να το ξεκαθαρίσουμε: πάλεψα με πάθος ενάντια στην Χούντα και σε κάθε αυταρχισμό για να μην έχω κανένα πάνω από το κεφάλι μου που θα μου λέει με ποιον και πότε θα συνομιλώ, τι και πώς θα γράφω, που και πότε θα ομιλώ. Εξάλλου, ότι έχω να πω το λέω και το πράττω δημόσια και όχι σε αυλές και στο σκοτάδι.