Οι εξαθλιωμένοι, η εξέγερση και ο Γκοντώ...

Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης Ένα από τα «αγαπημένα» θέματα αντιπαράθεσης Μαοϊκών και «Ορθόδοξων» Μαρξιστών τη δεκαετία του 70 ήταν το «ζ...

Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης

Ένα από τα «αγαπημένα» θέματα αντιπαράθεσης Μαοϊκών και «Ορθόδοξων» Μαρξιστών τη δεκαετία του 70 ήταν το «ζήτημα της εξαθλίωσης των μαζών». Οι πρώτοι, πίστευαν πως μια παγκόσμια κρίση που θα εξαθλίωνε τους λαούς θα αποτελούσε το έναυσμα για μια παγκόσμια επανάσταση. Οι δεύτεροι, πιστοί στον Μαρξ, πίστευαν πως όταν μεγάλο μέρος του πληθυσμού πέσει στο στάδιο της εξαθλίωσης λειτουργεί σαν το Λούμπεν-προλεταριάτο (άστεγοι, ζητιάνοι, παραβατικοί, ναρκομανείς, αλκοολικοί, ψυχασθενείς, κ.λ.π.). Γίνεται ανίκανο για οποιαδήποτε συνειδητή εξέγερση. Η σημερινή κοινωνική ψυχολογία δικαιώνει τον Μαρξ. Ο εξαθλιωμένος, ο άνθρωπος που αγωνιά για το που θα βρει τα λεφτά για το επόμενο νοίκι, τον επόμενο λογαριασμό ή ακόμα και για το επόμενο γεύμα, δεν διαθέτει το κουράγιο, το κέφι, την ενέργεια, ούτε καν τη σκέψη για να αποκτήσει τη χειραφέτηση του καλά πληροφορημένου πολίτη. Πόσο μάλλον να αποκτήσει τη συνείδηση για οργάνωση και αγώνα αλλαγής των συνθηκών που του ρημάζουν τη ζωή. Αλωστε, η μέχρι σήμερα ιστορία απέδειξε ότι όλες οι επαναστάσεις που οδήγησαν σε μια νέα τάξη πραγμάτων ξεκίνησαν από καλοθρεμμένους αστούς και μεσαία στρώματα. Ακόμα και η επανάσταση των δούλων στη Ρώμη ξεκίνησε από τους μονομάχους του Κολοσσαίου, που είχαν καλύτερα προνόμια από τους πληβείους και μερικές φορές ακόμα και από τους ευγενείς Ιππείς.
Πολλοί οργισμένοι έλληνες σήμερα (ο καθένας για τους δικούς του λόγους) εύχονται ή αναμένουν μια εξέγερση που θα άλλαζε τη ζωή τους, από τους άλλους, καθισμένοι στον καναπέ. Οι οικονομικά κυρίαρχες ομάδες σήμερα, δεν έχουν την άγνοια των φεουδαρχών, που...
 πιάστηκαν στον ύπνο από τους αστούς και μετά τις αστικές επαναστάσεις βρέθηκαν στο περιθώριο. Εχουν την εμπειρία και τη γνώση που δεν είχαν εκείνοι, οι φεουδάρχες. Γνωρίζουν πολύ καλά τις «μεθόδους του σαλαμιού» και της «διάσπασης των προς εξαθλίωση μαζών». Γνωρίζουν πολύ καλά την επιστημονική μέθοδο ανάλυσης «του κρίσιμου σημείου ανοχής των μαζών» καθώς και τις μεθόδους κατευνασμού (με ψυχολογικά μέσα και αν απαιτηθεί ακόμα και με κατασταλτικούς μηχανισμούς βίας).
Γνωρίζουν άριστα τα παιχνίδια αποπροσανατολισμού των μαζών. Μεταθέτουν τον τόπο λήψης των αποφάσεων εκεί όπου εκείνοι που επηρεάζονται από αυτές δεν μπορούν να τις δουν ως αποφάσεις, αλλά ως τυφλό πεπρωμένο. Παρουσιάζουν το παιχνίδι των δυνάμεων της αγοράς ως το μοναδικό πρότυπο ζωής, επειδή και η ζωή βιώνεται ως παιχνίδι, και προβάλλουν ως υπέρτατο κριτήριο ευπρέπειας το σύνθημα-Παίξτε σωστά το χαρτί σας, όπως στο χρηματιστήριο ή πάμε στοίχημα, παίξε- κέρδισε. (μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να δει κανείς και την απόφαση για την απελευθέρωση των «φρουτακίων» και όχι στα έσοδα από αυτά).
Γνωρίζουν επίσης πως αν ο περασμένος αιώνας είχε χαρακτηριστεί ο αιώνας τους άγχους, ο 21ος, , ο αιώνας της αβεβαιότητας, της μοναξιάς και του φόβου (ας είναι καλά η τηλεόραση) θα είναι ο αιώνας της κατάθλιψης και όποιος πέσει στην κατάθλιψη είναι ανίκανος για οτιδήποτε απαιτεί ενέργεια και δυναμισμό (ευτυχώς έπεσε ο ΦΠΑ στα φάρμακα).
Εντωμεταξύ, η, σύμφωνα με την ιστορική εμπειρία, μοναδική κοινωνική τάξη, που θα μπορούσε να ξεσηκωθεί, η μεσαία τάξη της ελίτ της εργατικής τάξης, των εμπόρων και των μικροβιοτεχνών, υπομένει με αγωνία την εξέλιξη με την ελπίδα πως σύντομα θα ανακάμψει η οικονομία και μαζί της θα ανακάμψουν κι εκείνοι. Κυριαρχημένοι απ’ το σύνδρομο του στρατιώτη στον πόλεμο (όλοι οι στρατιώτες πιστεύουν ότι εκείνοι οι ίδιοι θα αποτελέσουν την εξαίρεση και θα επιστρέψουν ζωντανοί από τον πόλεμο αλλιώς κανείς δε θα πήγαινε) γνωρίζουν ότι πολλοί συνάδελφοί τους θα καταστραφούν αλλά πιστεύουν πως εκείνοι θα αποτελέσουν την εξαίρεση. Εντωμεταξύ θα ολισθαίνουν ολοένα και περισσότερο στη χρεοκοπία και όταν φτάσουν στον πάτο και διαπιστώσουν ότι ο Γκοντώ δεν πρόκειται να έρθει ποτέ, θα είναι πλέον αργά για οποιαδήποτε αντίδραση. Τα επόμενα βήματα μετά τον πανικό και την οργή θα είναι η απογοήτευση, η κατάθλιψη ή το «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» και όταν οι άνθρωποι φτάσουν σ’ αυτό το σημείο, η κοινωνική συνοχή γίνεται μηδενική και μαζί της γίνεται μηδενική και η ανοχή στους διπλανούς αλλά όχι προς εκείνους πους τους ρήμαξαν τη ζωή. Το πιο πιθανό είναι να αρχίσουν οι άνθρωποι, όπως τον Μεσαίωνα, να βλέπουν στον διπλανό τους έναν λύκο, να βλαστημούν την κακή τους τύχη και να θεωρούν ότι εκείνοι οι ίδιοι είναι η αιτία της αθλιότητάς τους και κανένας άλλος. Όταν κοινωνίες φτάσουν σ’ αυτό το έσχατο σημείο μείωσης της αξιοπρέπειας και της αυτοεκτίμησης, όλα τα σενάρια φαντασίας είναι πλέον πιθανά και τότε ο Θεός(αν υπάρχει) βοηθός, γιατί κανένας Γκοντώ δεν πρόκειται να έρθει. Οποιος δεν είναι σε θέση να βοηθήσει ο ίδιος τον εαυτό του, θα πρέπει να γνωρίζει πως κανένας άλλος δεν έχει την υποχρέωση να το κάνει. Ούτε ο ίδιος ο Θεός, διότι αυτό θα ήταν παρέμβαση στην ελευθερία της ανθρώπινης βούλησης.