Ολόκληρη η επίμαχη συνέντευξη της Ελένης Κούρκουλα...

Ξεκίνησε ως ηθοποιός, πέρασε στην πολιτική και τώρα ξαναγυρνάει στο θέατρο. Οχι ως ηθοποιός, αλλά ως επιχειρηματίας. Μαζί με τον σύζυγό τ...

Ξεκίνησε ως ηθοποιός, πέρασε στην πολιτική και τώρα ξαναγυρνάει στο θέατρο. Οχι ως ηθοποιός, αλλά ως επιχειρηματίας. Μαζί με τον σύζυγό της, Διονύση Παναγιωτάκη, ανέλαβαν εννέα κεντρικά θέατρα, κυριαρχούν δηλαδή στον χώρο του θεάματος σε μια εποχή με μεγάλο οικονομικό ρίσκο. Η ίδια, βέβαια, έχει την καλλιτεχνική ευθύνη και δηλώνει «Χωρίς πολλά χρήματα και αξιώματα έζησα τις ωραιότερες στιγμές της ζωής μου»

Της Εφης Μαρίνου

Ηθοποιός στο θέατρο και στην τηλεόραση, θιασάρχης, βουλευτής, υφυπουργός Παιδείας. Και τώρα επιστροφή στο θέατρο, στις ρίζες, όπως λέει. Η Ελένη Κούρκουλα βρίσκεται σήμερα με εννέα θέατρα στα χέρια. Μεγάλη πρόκληση για μια ηθοποιό, αλλά εκείνη δεν θα ανέβει ποτέ στη σκηνή τους. Αυτό που θέλει είναι να τα βλέπει «να γεμίζουν κόσμο σε ωραίες παραστάσεις».
«Είναι πράγματι τεράστια πρόκληση. Θέλω το κάθε θέατρο είτε να συνεχίσει την παράδοσή του είτε να επαναπροσδιορίσει την πορεία του. Τα τρία θέατρα του CityLink είναι ιστορικά, με κυριότερο το «Παλλάς». Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε εκεί μεγάλα θεάματα. Εγώ όμως πιστεύω ότι εκτός από μιούζικαλ μπορεί να φιλοξενήσει και μεγάλα κλασικά έργα. Σαν τον «Κύκλο με την κιμωλία» του Μπρεχτ, την τρίτη μας παραγωγή στο «Παλλάς». Το «Μικρό Παλλάς» το βλέπουμε ως ένα είδος Πειραματικής Σκηνής για σύγχρονα έργα. Για το «Αλίκη» σκέφτηκα ότι δεν πρέπει να παραβιάσουμε την παράδοση του χώρου κι έτσι θα διατηρήσει το ανάλαφρο ύφος του. Στη ζωή χωράνε όλα. Κι εμένα μου αρέσει η πολυχρωμία».

• Θα παίξετε ξανά;
Σε καμία περίπτωση. Να παίζει η Μαρία Πρωτόπαππα! Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να δημιουργούμε ευκαιρίες για να παίζει αυτό το κορίτσι, που θεωρώ τη σπουδαιότερη ηθοποιό του ελληνικού θεάτρου. Είναι χαρά να τη βλέπεις στη σκηνή. Την κλείσαμε και στον «Κύκλο με την κιμωλία» όπου θα ερμηνεύσει την Γκρούσα. Εγώ ό,τι επιθύμησα στη ζωή μου το έκανα. Δεν έχω ανεκπλήρωτα όνειρα. Και κανείς δεν έχει ανάγκη να με δει.

• Κάποιος θα ρωτούσε τι υπάρχει πίσω απ’ αυτό το τεράστιο επιχειρηματικό ρίσκο.
Ο άντρας μου είχε μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής στην τηλεόραση. Μπήκαμε στην κρίση πριν από την πραγματική κρίση. Πάθαμε στραπάτσο, μας χρωστούσαν χρήματα, έκλειναν εταιρείες. Περάσαμε άσχημα. Ορθωθήκαμε όταν ο Διονύσης μετέφερε τη στόχευση της εταιρείας σε άλλους τομείς, όπως π.χ. σε συνεργασίες με τη NOVA, την κινητή τηλεφωνία, τον τηλεοπτικό σταθμό Action 24. Είναι αυτό που λέμε πως η κρίση μπορεί να γεννήσει ευκαιρίες. Οταν ο άντρας μου έμαθε ότι η ΕΛΘΕΑ εγκαταλείπει τα θέατρα με ρώτησε πώς μου φαίνεται η ιδέα να τα πάρουμε εμείς. Η πρώτη μου απάντηση ήταν: «Οχι, με τίποτα». Ηξερα από την εμπειρία μου στο παρελθόν ότι κανείς δεν έβγαλε λεφτά από το θέατρο, αντίθετα πολλοί παραγωγοί πέθαναν στην ψάθα. Εκείνος με έπεισε ότι το καινούργιο επιχειρηματικό τοπίο διαφέρει από το παλιό, μιας οικονομοτεχνικής περισσότερο διαχείρισης. Πίστευε ότι η κρίση δεν πτοεί το θέατρο, παρ’ όλο που η τιμή των εισιτηρίων έχει μειωθεί. Φυσικά είναι ένα επιχειρηματικό ρίσκο που ο Διονύσης πιστεύει ότι θα το κερδίσει. Εγώ είμαι στο πλάι του. Εχω την ευθύνη των επιλογών, αλλά κι αυτές μοιραία ελέγχονται, αν κριθούν δαπανηρές. Παρ’ όλο που έχω την ελευθερία του σχεδιασμού ρεπερτορίου, εκείνος έχει τον τελευταίο λόγο.

• Δεν νιώθετε ξανά την αγωνία του επιχειρηματία;
Δεν θέλω, γιατί θα παραλύσω. Επιμένω στη δημιουργική χαρά, γιατί πιστεύω ότι αυτή η διάθεση επηρεάζει το αποτέλεσμα. Ας κρατήσουν την αγωνία ο άντρας μου και οι εμπλεκόμενοι με τα οικονομικά. Κι έπειτα αυτά έχουν οι επιχειρήσεις. Τολμάς, ρισκάρεις κι άλλοτε κερδίζεις, άλλοτε χάνεις. Δεν τρομάζω λοιπόν. Μέχρι τώρα έχω υπάρξει σε ποικίλα οικονομικά στάτους. Με πολλά χρήματα, με αρκετά, με λίγα, με καθόλου, με χρέη. Η εμπειρία μου μέχρι τώρα με οδηγεί στην πεποίθηση ότι μπορείς να ζήσεις καλά, γιατί, όπως λέει και η διαφήμιση, «τα καλύτερα πράγματα στη ζωή δεν είναι πράγματα»…

• Μήπως είστε αισιόδοξη εκ του ασφαλούς;
Καθόλου. Ο,τι χρήματα έβγαλα τα χρωστώ στην τηλεόραση. Στην πολιτική μάλλον ξόδευα όλο μου τον μισθό γιατί είχα μια δαπανηρή κοινωνική ζωή και, σε αντίθεση με τα ειωθότα, θεωρούσα ότι εγώ πρέπει να κερνάω και όχι οι ψηφοφόροι. Υπήρχαν καλοκαίρια που πέρασα σε πολύ ωραία ξενοδοχεία και άλλα που πέρασα φιλοξενούμενη σε αγροτόσπιτα χωρίς ένα ευρώ. Ξαπλώναμε τα βράδια σε στρώματα θαλάσσης και κοιτούσαμε τα αστέρια. Κι αυτά τα καλοκαίρια ήταν τα ομορφότερα. Είμαι καλά γιατί ξέρω ότι και χωρίς ένα ευρώ το καλοκαίρι μπορώ να μπω στη θάλασσα. Είναι δίπλα μου. Παίρνω το τραμ, πηγαίνω, λιάζομαι, βουτάω και επιστρέφω. Αυτό για μένα είναι πραγματική ηρεμία, ευτυχία. Και τώρα που το σκέφτομαι, τις εποχές χωρίς πολλά χρήματα ή αξιώματα, έζησα τις ωραιότερες στιγμές της ζωής μου.

• Τα χρόνια της πολιτικής πώς τα θυμάστε;
Δυστυχώς η εποχή που ήμουν υφυπουργός ήταν η πιο δυστυχής για την προσωπική μου ζωή. Αν με ρωτούσες τι δεν θα ήθελα να βιώσω ξανά είναι εκείνη η περίοδος. Τελικά δεν είμαι φτιαγμένη γι’ αυτό. Οχι πως μετάνιωσα, με γέμισε γνώση και εμπειρία. Αλλά σίγουρα δεν θα το ξανάκανα ποτέ. Δεν επιβίωσα ψυχικά. Το πλήρωσα πραγματικά με κατάθλιψη.

• Ούτε τότε αλλά ούτε τώρα φαίνεστε ευάλωτη.
Είμαι τρωτή και εξαρτώμαι πάρα πολύ από την αγάπη των γύρω μου. Και πραγματικά εντυπωσιάζομαι όταν καταφεύγουν σε μένα ως στήριγμα. Εξαιτίας αυτού του παιδισμού μου αν θέλεις έχασα την μπάλα στην πολιτική. Κάθε μέρα βρισκόμουν σ’ έναν πόλεμο όπου έβγαιναν καλάσνικοφ. Σήμερα είμαι πανευτυχής που ξαναβρίσκομαι στον φυσικό μου χώρο, στο θέατρο, γιατί αυτό ενέχει την έκφραση του παιχνιδιού.

• Πιστεύατε στο ΠΑΣΟΚ;
Δεν υπήρξα παιδιόθεν ΠΑΣΟΚ. Οταν ήμουν νέα ανήκα στο ΚΚΕ εσωτερικού, αργότερα στα χρόνια του θεάτρου ψήφιζα ανανεωτική Αριστερά. Αλλά πίστεψα πολύ στον Κώστα Σημίτη.

• Τον εκσυγχρονιστή Σημίτη.
Ναι, τον εκσυγχρονιστή και παρεξηγημένο Κώστα Σημίτη. Τότε ψήφισα για πρώτη φορά ΠΑΣΟΚ συνειδητοποιώντας ότι αυτός ο άνθρωπος μπορεί να γίνει η μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα. Ολες τις διαρθρωτικές αλλαγές που πασχίζουμε να κάνουμε διά της βίας τώρα, εκείνος τις πάλευε έγκαιρα. Ομως δυστυχώς ερχόταν αντιμέτωπος μ’ ένα ΠΑΣΟΚ που μεγάλο του κομμάτι ήταν βαθιά διεφθαρμένο και κρατικοδίαιτο.

• Ποια ήταν η κρίσιμη στιγμή που αποφασίσατε να φύγετε;
Εζησα αυτό που σήμερα αποκαλούμε «παλαιοκομματικό και σάπιο» καθεστώς. Οποιος ήταν έξω απ’ αυτό χαρακτηριζόταν γραφικός. Μετά την αποχώρηση του Σημίτη και τον ερχομό του Γιώργου Παπανδρέου έφυγα. Την ένταξή μου στην πολιτική την αντιμετώπιζα ως προσκοπισμό με την πίστη του ανθρώπου που συστρατεύεται για να αλλάξει τον τόπο. Κι όταν συνειδητοποίησα ότι αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει, αποχώρησα. Ενιωθα σαν την Κοκκινοσκουφίτσα ανάμεσα στους λύκους.

• Πιστεύετε ότι η δημόσια εικόνα σας προδίδει ποια είστε στην πραγματικότητα;
Δεν έχω ιδέα. Αλλά μπορώ να σου πω ποια είμαι. Δεν έχω πάρα πολλά λεφτά. Ζω σ’ ένα πολύ ωραίο δικό μου σπίτι στο Κολωνάκι, όπου τα τελευταία χρόνια έχω φέρει και τους γονείς μου γιατί ο πατέρας μου είναι 94 χρόνων και η μητέρα μου 88. Τους προσφέρω το ελάχιστο από αυτό που τους χρωστώ και οφείλω ευγνωμοσύνη στον άντρα μου που έχει δεχτεί με χαρά αυτή τη συγκατοίκηση. Δεν είμαι κοσμική, βαριέμαι τα ντυσίματα, τα όρθια, δεν πίνω γουλιά αλκοόλ. Θέλω να περνάω καλά με τους φίλους μου στο καθιστό. Είμαι επίσης δημιουργική, δεν κάθομαι στα αυγά μου. Πάντα με κυνηγά η έννοια της αποστολής. Κι αυτή η κρίση θα τελειώσει κάποτε. Αν και φτωχότεροι, θα είμαστε καλύτεροι.

• Πόσο φτωχότεροι μπορεί να γίνουν οι φτωχοί;
Δεν θα γίνουν άλλο, έπιασαν πάτο. Ισως η κρίση επηρεάσει τη μεσαία και την ανώτερη τάξη. Εμείς, βαθιά και ανίατα διεφθαρμένοι, θα συνεχίσουμε όπως ξέραμε. Και γι’ αυτό ευθυνόμαστε όλοι και κυρίως η ρητορεία της Αριστεράς. Το σίγουρο είναι ότι η επόμενη γενιά θα είναι καλύτερη.

• Καλύτερη με κοινωνικά κεκτημένα και εργασιακά δικαιώματα δεκαετιών να έχουν εξανεμιστεί;
Ναι, όλα θα είναι καλύτερα. Με πραγματική ποιότητα στη ζωή, στον έρωτα, στη δουλειά. Και συνδικαλισμός θα υπάρξει ξανά, αλλά υγιής.

«Η Ιστορία θα καταγράψει την προσφορά του Βενιζέλου»

• Είστε προσωπική φίλη με τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Πώς προέκυψε αυτή η σχέση;
Δεν ξεκίνησε τόσο με πολιτικούς όρους όσο με πνευματικούς. Και για να μην παρεξηγηθώ, εννοώ ότι λόγω καταβολών μοιραζόμαστε μια θρησκευτικότητα. Ο παππούς του ήταν παπάς, ο πατέρας μου θεολόγος. Αυτό το στοιχείο, λοιπόν, έγινε συχνά πεδίο συζητήσεων ξεχωριστού ενδιαφέροντος. Πρωτογνωριστήκαμε στην κηδεία του Βασίλη Φωτόπουλου. Παρατήρησα ότι κι οι δυο μας ψέλναμε την ακολουθία. Ο Βενιζέλος είναι ένας άνθρωπος που θαυμάζεις την οξύτητα του πνεύματος, την ευρυμάθεια, την ικανότητά του να συλλαμβάνει επακριβώς την πραγματικότητα γύρω του. Κι έπειτα έχει απίστευτο χιούμορ, περνάμε καλά. Ενας ακόμα λόγος που τον θαυμάζω είναι για τη στάση του τα τελευταία χρόνια. Το 2007 ήταν ο δημοφιλέστερος πολιτικός και σήμερα τελευταίος στη λίστα. Ευτυχώς… Γιατί η χαμένη του δημοφιλία οφείλεται στην προσπάθειά του να κρατήσει όρθια τη χώρα και να μη γίνει μια πρώην χρεοκοπημένη Βουλγαρία. Η Ιστορία στο μέλλον θα καταγράψει τη συνεισφορά του. Κι αυτό είναι που μετράει.

• Πώς μεγαλώνει ένα κορίτσι με πατέρα θεολόγο;
Την τυπολατρία δεν την έζησα καθόλου. Στο σπίτι δεν υπήρχαν καντήλια, λιβάνια, ευχέλαια, αγιασμοί. Ελάχιστες εικόνες, κι αυτές ως έργα τέχνης. Γι' αυτό οι γονείς μου κατηγορούνταν ως «προτεσταντικοί». Ο πατέρας μου ήταν ιεροκήρυκας στην Αγια-Σωτήρα στην Κυδαθηναίων, στην Πλάκα. Αλλά κι εκεί συνέβαινε ένας εκσυγχρονισμός. Ο Κερκυραίος παπα-Μάριος εισήγαγε στην ορθόδοξη εκκλησία αρμόνιο – κι άλλο προτεσταντικό στοιχείο. Οσο κι αν ακούγεται σήμερα κλισέ ή υποκριτικό, οι γονείς μου επέμεναν με πάθος στην αρχή «αγαπάτε αλλήλους». Αυτή η πίεση μας έκανε και καλό και κακό με την έννοια ότι και τα τέσσερα αδέλφια γίναμε λίγο ενοχικοί. Θυμάμαι τον πατέρα μου να επαναλαμβάνει συνεχώς ότι «το σπίτι μας είναι γυάλινο», δηλαδή όλα είναι διαφανή. Δεν λέμε άλλα μέσα κι άλλα έξω. Ηταν πάντα επί της ουσίας και όχι στο γράμμα του τύπου. Ετσι μεγαλώσαμε, έτσι κερδίσαμε κι έτσι χάσαμε στη ζωή.

• Μόνο χασούρες δεν βλέπει κανείς επάνω σας…
Πράγματι, μόνο κέρδισα και πολύ περισσότερα από τα αναμενόμενα. Τελικά οι αξίες με τις οποίες μας διαπαιδαγώγησαν οι «θρήσκοι» γονείς, και που στα χρόνια της επανάστασης αποκαθηλώσαμε ανέμελα για ένα διάστημα, ήταν αυτές που μας στερέωσαν, μας έμαθαν να εμπιστευόμαστε τους ανθρώπους, να δίνουμε και να παίρνουμε.

• Τα χρόνια της επανάστασης δηλαδή είναι χαμένα χρόνια;
Απλώς θέτω μεγάλα ερωτήματα για τις ιδέες εκείνης της εποχής. Και σήμερα ομολογώ ότι λαχταρώ να επιστρέψω σε κάποιες παλιές αξίες. Δεν διάλεξα τυχαία τον «Αγαπητικό της βοσκοπούλας» για το «Παλλάς». Ηθελα το κοινό να ξαναπιεί καθαρό νερό απ’ την πηγή. Είναι έργο που μιλά για την ανυπόκριτη αγάπη, για πράγματα που μας δίδαξαν οι πρόγονοί μας κι εμείς λίγο-πολύ τα μπασταρδέψαμε για να γίνουμε μοντέρνοι».

«Στον ΣΥΡΙΖΑ πήγε το βαθύ, παρακμιακό ΠΑΣΟΚ»
• Και το ΠΑΣΟΚ που πιστέψατε τι απέγινε;
Το αλλοτριωμένο του κομμάτι στηρίζει σήμερα τον ΣΥΡΙΖΑ, που διεκδικεί την εξουσία. Οι υπόλοιποι πήγαν σπίτι τους και όσοι έμειναν προσπαθούν να διασώσουν τη χώρα. Μα η σημερινή συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ οφείλεται ακριβώς στο γεγονός ότι ένας κόσμος ολόκληρος ήταν με το ΠΑΣΟΚ επειδή έτρωγε απ’ αυτό, να το πω έτσι. Και φυσικά δεν εννοώ με την καλή έννοια, την κοινωνική ωφέλεια, αλλά άρπαζε ό,τι μπορούσε.

• Μα το κόμμα που κυβέρνησε τόσες δεκαετίες δεν έχει ευθύνη γι’ αυτό;
Κι όμως, ο ίδιος κόσμος μετακινήθηκε αλλού ακολουθώντας ξανά τις ίδιες υποσχέσεις, εκείνες που μας οδήγησαν ώς εδώ. Μη σας φανεί ακραίο, αλλά μήπως ο κάθε Ελληνας δεν ήταν ένας μικρός, μικρός, μικρός «Τσοχατζόπουλος»; Δήλωσε κανείς την πραγματική αξία του σπιτιού που αγόρασε; Δεν είμαστε ένας βαθιά αλλοτριωμένος λαός; Επί χρόνια όλοι πιστεύαμε ότι υπάρχουν κάποια λεφτά, που δεν είναι δικά μας. Που τα έχει κάπου κάποιο κράτος και οφείλει να μας δίνει. Ποτέ δεν συνειδητοποιήσαμε ότι αυτά τα λεφτά ήταν δικά μας και τώρα τελείωσαν. Ακόμα και σήμερα θεωρούμε ότι εκείνος που δεν μας κόβει απόδειξη δεν κλέβει εμάς, αλλά το «κράτος». Και τον συγχωρούμε, αν δεν κάνουμε κι εμείς το ίδιο.

• Κι όμως, πριν από τη γέννηση του τοσοδούλικου πολίτη «Τσοχατζόπουλου», δρούσε από πόστα εξουσίας ο μεγάλος Τσοχατζόπουλος, δίνοντας το φωτεινό παράδειγμα…
Κι εγώ ερωτώ, ποιος ευθύνεται που ο κόσμος σήμερα τσιμπάει ξανά στη λογική του Τσίπρα «θα σας δώσουμε πίσω τους μισθούς και τις θέσεις σας στο Δημόσιο»; Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ένα άγνωστο κόμμα, αλλά η συνέχεια του σάπιου συστήματος. Και για να κυβερνήσει θα εξαναγκαστεί σε συνεργασίες με τους Ανεξάρτητους Ελληνες. Και τότε πια θα μιλάμε για τη διασωλήνωση της χώρας. Εγώ, που ήμουν περαστική από την πολιτική, ξέρω καλά ποια στελέχη του ΠΑΣΟΚ οδηγήθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν πρόκειται για το πεφωτισμένο, αλλά για το βαθύ, παρακμιακό ΠΑΣΟΚ. Πιστεύω ότι η πολιτική ηγεσία πρέπει να κάνει ξεκάθαρο στον κόσμο, όσο κι αν της στοιχίζει εκλογικά, ότι λεφτά δεν υπάρχουν. Είναι ανάγκη ο καθένας προσωπικά, πολίτες και πολιτικοί, ν’ αλλάξουμε ως άνθρωποι. Να κατανοήσουμε τις ευθύνες μας και να αποκτήσουμε αληθινή σχέση μ’ αυτό που τόσο χαλαρά αποκαλούμε κράτος. Οσο αυτό δεν λέγεται κι όσο μοιράζουμε στον κόσμο υποσχέσεις, ότι θα ξαναβρεί τη χαμένη του σαπίλα, κανένα βήμα προς τα εμπρός δεν θα γίνει.

* Η Ελληνική Θεαμάτων έφυγε, τα Αθηναϊκά Θέατρα ήρθαν. Η Αρχοντούλα Παπαπαναγιώτου αποσύρθηκε από τη διαχείριση εννέα θεάτρων, τα οποία παρέλαβαν η Ελένη Κούρκουλα και ο επιχειρηματίας σύζυγός της Διονύσης Παναγιωτάκης.
Είναι τα «Κιβωτός», «Πειραιώς 131» και «Αποθήκη» (υπενοικιασμένα από τον Τάσο Παπανδρέου), «Λαμπέτη», «Δημήτρης Χορν», «Εμπορικόν». Και βέβαια, το βαρύ πυροβολικό τους είναι τα τρία θέατρα στο CityLink: «Παλλάς», «Αλίκη» και «Μικρό Παλλάς».
e.marinou@efsyn.gr