Εκείνον που βλέπει ο Πάπας, εκείνον και ευλογεί!…

Σημειώνει ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος. Τι να το κάνεις σήμερα, την εποχή της παγκοσμιοποίησης, αν είσαι ένας αφανής, πιστός αριστερός, ή...

Σημειώνει ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος.

Τι να το κάνεις σήμερα, την εποχή της παγκοσμιοποίησης, αν είσαι ένας αφανής, πιστός αριστερός, ή ένας αντικοσμοπολίτης αριστερός ηγέτης! Θα έχεις την τύχη των πιστών χριστιανών: προσευχή, εκκλησίασμα σε πλατείες και σύγχρονες κατακόμβες, κατάρες στους άπιστους της λαϊκής εξουσίας και ίσως μετάνοια και θυσία, για θεραπεία της ψυχής, ψυχοσωματική απολύτρωση και θρησκευτικού τύπου επαναστατική εκγύμναση, στον αγώνα για την σωτηρία ενός λαού, ο οποίος ξεφεύγει κατά πολύ ως γνωστική οντότητα από τα ιδεολογικά σου καλούπια…

Κοίταξε, αν δεν αναρωτηθείς «ποιός είναι αυτός δίπλα στον Αλέξη», δεν θα μάθεις ποτέ ποιος είναι ο σημερινός Πάπας. Και αν μάθεις ποιος είναι ο Πάπας, θα έχεις αυτομάτως αναγνωρίσει τον Αλέξη σαν τον «Πρωθυπουργό των Φτωχών» στην Ευρώπη! Ο Πάπας αντλεί πλέον ηθική δύναμη και πολιτική νομιμοποίηση όχι από τα χριστιανικά και ευρύτερα δεξιά/συντηρητικά κόμματα, αλλά από την ευρωπαϊκή αριστερά, η οποία με την βιο-οικονομική της και βιο-πολιτική της προσέγγιση προσφέρει μια νέα παγκοσμιοποιημένη και κοσμοπολιτική βάση για να συνδεθεί εκ νέου η ηθική με την πολιτική.

Κάτι ανάλογο, αλλά ασφαλώς πιο δειλά, δοκιμάζει το Ορθόδοξο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και ακόμη πιο δειλά μερικοί - λιγοστοί - ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδας, που αφουγκράζονται την εποχή μας ως χριστιανοί-ιερείς και όχι ως θρησκευτικοί ηγέτες της «δεξιάς ή ακροδεξιάς του Κυρίου».

Τί τα θέλεις, και εσύ όπως εγώ αυτούς που βλέπουμε δίπλα στον Πάπα και στον Παππά αναγνωρίζουμε με την έννοια της αυθεντίας … και παντού θα βρεις έναν «Πάπα» ή έναν «Παππά», έστω και σε κάδρο ή αφίσα για να φωτογραφηθείς μαζί του - κυριολεκτικώς ή μεταφορικώς! Πόσο μάλλον αν πετύχεις να επισκεφτείς την Αγία Έδρα ή το Ιερό και συνομιλήσεις μαζί τους! Η δική μας εκλογική «ευλογία» προς έναν πολιτικό σχετίζεται άμεσα με την ικανότητά του να «φαίνεται» μέσα από ιερούς συμβολισμούς υψηλού επίπεδου. Στο βαθμό που «φαίνεσαι» δίπλα στους κήρυκες της επανάκαμψης της ηθικής στην πολιτική - επικεφαλείς της σύγχρονης χριστιανοσύνης στον Δυτικό κόσμο – εμφανίζεσαι να «είσαι» ένας ηθικός πολιτικός!

Έχει ανάγκη η αριστερά από τέτοια καμώματα; Αυτή κι αν τα έχει ανάγκη in postmodern times, σεβαστέ μου αναγνώστη! Μην ξεχνάς πως η σημερινή αριστερά, όπως και η σημερινή χριστιανοσύνη, βιώνει την μετάβασή της σε μια νέα εποχή, όπου ο αποκλεισμός δομείται σε ένα διαφορετικό από την νεωτερικότητα γνωστικό μοντέλο, με το ιδεολόγημα του σοσιαλισμού και το ηγεμονικό ιδεολόγημα του χριστιανισμού να έχουν χάσει - σε κρίσιμο βαθμό -το νόημά τους, επειδή ακριβώς έχουν χάσει το ηθικό τους βάρος, εξαιτίας της εξευτελιστικής διάλυσης του «σοσιαλιστικού κόσμου» και της εμπλοκής της ηγεσίας της χριστιανοσύνης στο χρηματοκαπιταλιστικό παίγνιο και σε φασιστικού χαρακτήρα περιπέτειες.

Η αριστερά, λοιπόν, χάνει στη σημερινή συγκυρία στο επίπεδο των (αριστερών) αυτονόητων, όπως ακριβώς η ηγεσία της καθολικής και οι ηγεσίες της ορθοδόξου εκκλησίας. Καί οι δυο αυτές, διακριτές ασφαλώς, πολιτικές οντότητες (σύγχρονη αριστερά και ηγεσία της χριστιανοσύνης), δοκιμάζοντας να επιστρέψουν από τον δρόμο της μεταρρύθμισης και όχι αυτόν της επανάστασης στα «αυτονόητά τους», από τα οποία έχουν αποκοπεί, ενώνουν τις εικόνες τους κάτω από το ίδιο γνωστικό μοντέλο: κρίση αξιών, εξαιτίας της αντικατάστασης του κοινωνικού οφέλους από την τιμή, που προσδιορίζει δεσποτικά ο σύγχρονος χρηματοκαπιταλισμός, με την ολοκληρωτική του αγορά…

Έτσι, αν φαίνεσαι δίπλα στον «Πάπα των Φτωχών», τότε δεν μπορεί παρά να υπάρχεις ως «Ηγέτης των Φτωχών»! Και αν είσαι πολιτικός, που διεκδικεί να κυβερνήσει μια χώρα σαν την Ελλάδα, να υπάρχεις ως «Πρωθυπουργός των Φτωχών», φυσικά!

Είναι τόσο απλοϊκός ο συμβολισμός της πράγματι ιστορικής - όπως θα αποδειχθεί - συνάντησης στο Βατικανό του Αλέξη Τσίπρα με τον προκαθήμενο της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, Πάπα Φραγκίσκο Α'; Όχι δεν είναι! Η σημειολογία αυτής της συνάντησης είναι ευρύτερη και παραπέμπει ιστορικά στην τριβή του Πάπα με τους γερμανούς αυτοκράτορες της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μεταξύ ενδεκάτου και δεκάτου τρίτου αιώνα, σε ό, τι αφορούσε την διακυβέρνηση (: εξουσία) σημαντικών πόλεων της Β. Ιταλίας.

Έχει ο Πάπας Φραγκίσκος πρόβλημα με την κ. Μέρκελ; Όχι ακριβώς με την ίδια, αλλά με το γερμανικό οικονομικό μοντέλο λιτότητας και αντιπληθωρισμού στην ΕΕ, το οποίο έρχεται να υποστηρίξει με έναν πράγματι αλλόκοτο και αντιφατικό τρόπο την αντικοινωνική διάταση του χρηματοκαπιταλισμού, έτσι ώστε να μην υπάρξει κρίση υπερπαραγωγής στην Γερμανία. Η ρύθμιση αυτή βρίσκεται σε αντίθεση με την σημερινή διεθνή, αναπτυξιακή στρατηγική του Βατικανού. Ο Πάπας Φραγκίσκος έρχεται να διορθώσει/μεταρρυθμίσει την διεθνή και οικονομική πολιτική των προγενεστέρων του κατά την ύστερη νεωτερικότητα. Για να το εκφράσω απλά και σχηματικά, έρχεται να ξανασυναντηθεί με την «ηθική του πλούτου», γυρίζοντας στην πλάτη στην «ηθική της φτώχειας» των προηγούμενων, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Τι σημαίνει «ηθική του πλούτου»; Ο ανθρωπισμός και η κοινωνική και παγκόσμια αλληλεγγύη να επικρατήσουν έναντι των υλικών αξιών του καταναλωτισμού και του κέρδους, που διαμορφώνουν τιμές και σύγχρονους αποκλεισμούς δια της αγοράς. Γιατί αλλάζει ρότα το Βατικανό; Διότι αλλιώς κινδύνευε να υποστεί απόλυτη πολιτική απαξίωση, ιδίως στις χώρες και περιοχές ισχύος του, με την ενσωμάτωσή του στον σύγχρονο γερμανισμό και την υποταγή του στις πολιτικές του διεθνούς χρηματοκαπιταλισμού, που σε μεγάλο βαθμό υπαγορεύονται από λόμπυ που υποτιμούν, αν δεν αποστρέφονται, τον Πάπα περισσότερο ίσως από κάποια Ορθόδοξα Πατριαρχεία.

Ο ολοκληρωτικός καπιταλισμός του νεοφιλελευθερισμού δεν σκοπεύει να κάνει «power-sharing» με το Βατικανό, καθώς δεν το έχει πλέον ανάγκη για να παρηγορεί τους φτωχούς. Η «Μέρκελ» αντίθετα το έχει ακόμη ανάγκη, μόνον που ούτε αυτή θα δεχόταν τον Πάπα σε ρόλο υπονομευτικό του νεογερμανισμού, όπως αναλογικά έπρατταν οι σχετικά αδύναμοι Πάπες τον ενδέκατο και δωδέκατο αιώνα, με σκοπό να ισχυροποιηθούν, από την Ρώμη μέχρι το Μιλάνο και τις υπόλοιπες αυτονομούμενες πολιτείες της Β. Ιταλίας.

Κάπως έτσι διαμορφώνεται μια κοινότητα συμφερόντων μεταξύ της αντι-χρηματοκαπιταλιστικής εικόνας και αφήγησης του Αλέξη Τσίπρα και εκείνης του Πάπα Φραγκίσκου. Ο ένας νομιμοποιεί πολιτικά τον άλλον και μάλιστα λίγο καιρό πριν την επίσκεψη του Πάπα στην Τουρκία και το Φανάρι. Ο μεν Πάπας κερδίζει από την φρέσκια εικόνα ενός σύγχρονου ευρωπαίου αριστερού, ώστε να νομιμοποιήσει πολιτικά την στροφή της διεθνούς και οικονομικής πολιτικής της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, ο δε κ. Τσίπρας κερδίζει σαφώς κύρος από την «ευλογία» του Πάπα: «οι νέοι πολιτικοί μιλάτε μια διαφορετική γλώσσα, που μοιάζει με μια μελωδία ελπίδας».

Συμπέρασμα… τί συμπέρασμα (επι)ζητείς καλέ μου αναγνώστη, από έναν άνθρωπο των διεθνών σχέσεων που ανάλωσε το μεγαλύτερο μέρος της δημιουργικής του ζωής στην πολιτική επικοινωνία, στην τέχνη της, στην επιστήμη της και στην τεχνολογία της! Είναι δυνατόν να σου μιλήσω σαν Πάπας ή σαν Τσίπρας; Να σου πω αν αυτό είναι καλό ή κακό για την ανθρωπότητα; Κονστρουκτιβιστής είμαι ο άνθρωπος και δεν αναφέρομαι σε «μεγάλες αλήθειες» είτε της χριστιανικής εκκλησίας (στο βαθμό που υπάρχει σήμερα κάτι τέτοιο), είτε της αριστεράς (στο πολύ γενικό πλαίσιο όπου αυτή θα μπορούσε να οριστεί σήμερα ως ενιαία οντότητα). Καλό είναι όμως - στο πλαίσιο των μικρών αληθειών (μου) - τόσο για τον Πάπα, όσο και για τον Αλέξη Τσίπρα, προς το παρόν ασφαλώς… και τίποτε περισσότερο.

Μικρο-πολιτικά, ωστόσο, εμένα προσωπικά με ιντριγκάρει αυτή η σχέση και την βλέπω γενικά ωφέλιμη για το κοινωνικό συμφέρον και το εθνικό συμφέρον στη σημερινή Ελλάδα. Ο κ. Τσίπρας για να προσφέρει κάτι στην Ελλάδα, που πλήττεται σοβαρά έως θανάσιμα από το «σοκ και δέος» της συνεργασίας δεξιάς-κεντροδεξιάς-κεντροαριστεράς με την τρόικα, θα πρέπει κατ’ αρχήν να διαμορφώσει συνθήκες «σοκ και δέος» για την αριστερά. Και αυτό έπραξε καί με την συνάντησή του με τον Πάπα… και πίστεψέ με δεν βλέπω πώς θα μπορούσε να κάνει αλλιώς, για να εφαρμόσει την στρατηγική της ευρωπαϊκής αριστεράς και να πετύχει τους προγραμματικούς και όχι αμιγώς ιδεολογικούς στόχους που διακηρύσσει!