"Στην Ελλάδα οι σπόροι της κρίσης της Κύπρου"

Οι Ευρωπαίοι φύτεψαν τους σπόρους της κρίσης στην Κύπρο με τη συμφωνία για το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων στα τέλη Οκτωβρίου του 2011,...

Οι Ευρωπαίοι φύτεψαν τους σπόρους της κρίσης στην Κύπρο με τη συμφωνία για το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων στα τέλη Οκτωβρίου του 2011, υποστηρίζει ο Andrew Higgins σε ανταπόκριση από τη Λευκωσία στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας New York Times, με τίτλο «Οι Ευρωπαίοι φύτεψαν στην Κύπρο τους σπόρους της κρίσης» («Europeans Planted Seeds of Crisis in Cyprus»).
Συγκεκριμένα τονίζεται, «ήταν τότε που η ΕΕ, αγωνιζόμενη να αντιμετωπίσει μια κρίση χρέους στην Ελλάδα, στην ουσία φύτευσε μια ωρολογιακή βόμβα που θα προκαλούσε μια μεγάλη τρύπα στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου, καθώς και μια αλυσιδωτή αντίδραση απρομελέτητων και επιδεινούμενων συνεπειών». Σύμφωνα μάλιστα με δήλωση του Paul de Grawe, καθηγητή του LSE και πρώην συμβούλου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «ο γενικός κανόνας (των Ευρωπαίων διαμορφωτών πολιτικής) ήταν ότι δεν βλέπουμε τα επακόλουθα προβλήματα», ενώ ο Simon O’ Connor, εκπρόσωπος του Επιτρόπου της ΕΕ για οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις Olli Rehn, αρνήθηκε να σχολιάσει εάν ο κ. Rehn είχε λάβει συγκεκριμένη θέση για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις του ελληνικού κουρέματος στις κυπριακές τράπεζες.
Από την πλευρά του, ο τότε Υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, Κ. Καζαμίας δήλωσε, ότι ο ίδιος δεν είχε ιδέα για το πλήγμα που θα υφίσταντο οι κυπριακές τράπεζες από το ελληνικό κούρεμα.  Στην ανταπόκριση αναφέρεται επίσης ότι οι κυπριακές τράπεζες, φουσκωμένες από δις δολάρια, ρωσικής ως επί το πλείστον προελεύσεως, είχαν πολλά άλλα προβλήματα πέραν των ελληνικών ομολόγων, όπως τα αλόγιστα δάνεια που δόθηκαν στο πλαίσιο της φούσκας ακινήτων και τα δάνεια που είχαν δοθεί σε ελληνικές εταιρείες που είχαν διασυνδέσεις με τον πρώην επικεφαλής της Λαϊκής Τράπεζας, τον Έλληνα μεγιστάνα Ανδρέα Βγενόπουλο.
Από την πλευρά του, ο Charles Dallara, επικεφαλής του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF) που διαπραγματεύτηκε με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους το 2011 το ύψος του κουρέματος των ελληνικών ομολόγων, δηλώνει ότι «ήταν πολύ σαφές ότι οι επιπτώσεις της ελληνικής συμφωνίας στις κυπριακές τράπεζες θα ήταν σοβαρές. Ωστόσο, αναμένονταν εκλογές και η τάση στις Βρυξέλλες ήταν να κυλήσουν τα πράγματα ως είχαν. Οπότε, τίποτε δεν έγινε».
Υπέρ της άμεσης εξόδου της Κύπρου από το ευρώ τάσσεται ο διακεκριμένος Αμερικανός οικονομολόγος  Paul Krugman, σε άρθρο γνώμης στο ιστολόγιο της «Νιου Γιορκ Τάιμς», με τίτλο (Κύπρος, Σοβαρά) «Cyprus, Seriously», υποστηρίζοντας ότι η κίνηση αυτή θα επιτάχυνε την αναδιάρθρωση της κυπριακής οικονομίας, μέσω μιας μεγάλης υποτίμησης της κυπριακής λίρας. Παράλληλα, ο Krugman υποστηρίζει ότι η Κύπρος πρέπει να αναβαθμίσει το άλλο μεγάλο τομέα εξαγωγών της, πέραν του χαμένου πλέον τραπεζικού της τομέα: αυτόν του τουρισμού και να στραφεί στην ταχεία ανάπτυξη άλλων εξαγωγικών τομέων, ενδεχομένως αυτού της γεωργίας.
Η WASHINGTON POST σε κύριο άρθρο της με τίτλο «In Cyprus, making up a euro solution on the fly» χαρακτηρίζει σαφώς βελτιωμένο το νέο σχέδιο διάσωσης για την Κύπρο σε σχέση με το αρχικό, καθώς απαλλάσσει από το κούρεμα τις εγγυημένες καταθέσεις των μικροκαταθετών, δίνει ένα de facto τέλος στο μη βιώσιμο τραπεζικό σύστημα της χώρας, που λειτουργούσε ως ένα υπεράκτιο χρηματοπιστωτικό κέντρο, ενώ επιφορτίζει το κόστος διάσωσης στους μεγαλοκαταθέτες, στους οποίους περιλαμβάνεται και ένας σημαντικός αριθμός Ρώσων φοροφυγάδων. Το κυπριακό σχέδιο διάσωσης έφερε ωστόσο στην επιφάνεια τις δυσλειτουργίες της Ευρωζώνης και τις διαφορετικές προσεγγίσεις που εξαρτώνται από τα ιδιαίτερα εθνικά και οικονομικά συμφέροντα.
Η απόφαση ωστόσο κουρέματος των καταθέσεων έχει εγείρει το ερώτημα εάν πρόκειται για μια πρακτική που δημιουργεί προηγούμενο και ενδέχεται να επαναληφθεί ή εάν η Κύπρος αποτελεί μια ιδιαίτερη, μοναδική περίπτωση. Ο επικεφαλής του Eurogroup, Jeroen Dijsselbloem, δήλωσε ότι δημιουργείται πράγματι προηγούμενο με την απόφαση για την Κύπρο, ενώ ο αξιωματούχος της ΕΚΤ, Benoit Coeure, μίλησε για την μοναδικότητα της κυπριακής περίπτωσης χαρακτηρίζοντας ατυχείς τις δηλώσεις του Ολλανδού αξιωματούχου.
Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να ελέγξει την ροή χρήματος προς την Κύπρο, μολονότι «προσωρινά», σπάει ένα ακόμη ταμπού στη λειτουργία του κοινού νομίσματος. Εάν αυτό ο έλεγχος παραταθεί τότε το ευρώ στην Κύπρο δεν θα είναι ίσης αξίας με εκείνο που κατατίθεται στις υπόλοιπες χώρες. Ακόμη όμως και αυτό το μέτρο, υποστηρίζει το κύριο άρθρο, μπορεί να δικαιολογηθεί από τον μεγαλύτερο κίνδυνο μιας τραπεζικής κατάρρευσης. Η διάσωση του ευρώ καθιστά αναγκαία την μερική καταστροφή του, σε μια χώρα, για ένα κάποιο διάστημα.
Η διαχείριση της κυπριακής κρίσης θέτει λοιπόν σαφή διλήμματα. Αποτελεί η Κύπρος πρότυπο και για άλλες κρίσεις ή είναι μοναδική περίπτωση; Είναι θεμιτό το κούρεμα στις καταθέσεις; Αρμόζει ο έλεγχος στη ροή των κεφαλαίων εντός μιας νομισματικής ένωσης; Το πρόβλημα στην Ευρώπη είναι ότι οι αντιθετικές αυτές θέσεις φαντάζουν εξίσου αληθινές, καθώς εξαρτώνται από τα ιδιαίτερα εθνικά και οικονομικά συμφέροντα των κρατών που την απαρτίζουν.
Η διαχείριση της κυπριακής κρίσης επιβεβαιώνει τον ευκαιριακό χαρακτήρα με τον οποίο προσεγγίζουν την ευρωπαϊκή κρίση Βερολίνο και Βρυξέλλες, εν τη απουσία πολιτικών, νομικών και ρυθμιστικών δομών. Μέχρι αυτές να δημιουργηθούν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα συνεχίσουν να δρουν ευκαιριακά, παίζοντας με την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Tην ευρέως διαδεδομένη αντίληψη μεταξύ των Ελλήνων πολιτών ότι τα κυπριακά προβλήματα δεν θα επηρεάσουν αρνητικά την ελληνική οικονομία, η οποία αγωνίζεται αυτή τη στιγμή να υπερβεί την έκτη συνεχή χρονιά ύφεσης, αναφέρει ανταπόκριση από την Αθήνα των Philip Pangalos και Stelios Bouras στην ηλεκτρονική έκδοση της WALL STREET JOURNAL, με τίτλο «In Greece, Cypriot Kin’s Woes Seem All Too Familiar».
Ορισμένοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι η κρίση στην Κύπρο – όπου πολλοί Έλληνες απέστειλαν πρόσφατα χρήματα για να διαφύγουν της ελληνικής κρίσης- ίσως καταλήξει να ευνοήσει τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες είναι προετοιμασμένες να δεχθούν μια τόνωση ρευστότητας καθώς νευρικοί καταθέτες από την Κύπρο αναζητούν ένα νέο σπίτι για τα χρήματά τους. Στην ανταπόκριση προβάλλεται επίσης η άποψη που επικρατεί στα ελληνικά ΜΜΕ ότι δεν υπάρχει ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και ότι οι Κύπριοι δέχθηκαν εκφοβισμό για να αποδεχθούν μια κακή συμφωνία, άποψη που βρίσκει σύμφωνους πολλούς Έλληνες πολίτες.
Με αφορμή το σχέδιο για τη διάσωση των κυπριακών τραπεζών, η σύνταξη της WALL STREET JOURNAL στην έντυπη αμερικανική έκδοση με τίτλο «Σοκαρισμένοι για την Κύπρο» («Shocked About Cyprus»), υποστηρίζει ότι «δεν υπάρχει μεγαλύτερο ταμπού στην Ευρώπη από την πρόταση να μειωθούν οι κρατικές εγγυήσεις». Ωστόσο, συνεχίζει η σύνταξη της ε/φ, ήδη πριν την έναρξη της τρέχουσας εβδομάδας, η ΕΕ άρχισε να εξετάζει νέους κανονισμούς που θα απαιτούν από τους μεγαλοκατόχους τραπεζικών ομολόγων να υποστούν απώλειες για οποιαδήποτε κρατική διάσωση. Πρόκειται για την ίδια αρχή που βρίσκεται πίσω από το κυπριακό δάνειο: ότι οι επενδυτές δεν πρέπει να σκέφτονται για τις επενδύσεις τους που οι ίδιοι θεωρούν ως υπεράνω κινδύνων ότι είναι όντως ασφαλισμένες. Και αυτό δημιουργεί ένα προηγούμενο που μόνο χαροποιεί μπορεί και για το οποίο δεν πρέπει να απολογείται κανείς, ολοκληρώνει η σύνταξη της WSJ.

Λίγοι Κύπριοι αρνούνται ότι η χώρα τους βίωνε έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής επί περιορισμένο χρονικό διάστημα, καθώς οι κυπριακές τράπεζες ήταν πολύ μεγάλες χάρη σε ξένο χρήμα αμφιβόλου προελεύσεως,  υποστηρίζει ο Raymond Zhong, εκ του συντακτικού επιτελείου της WALL STREET JOURNAL σε ανταπόκριση από τη Λευκωσία στην ηλεκτρονική της έκδοση με τίτλο «Σκέψεις για την επανάσταση στην Κύπρο» («Reflections on the Revolution in Cyprus»).
Ωστόσο, τονίζεται, η εξεύρεση ενός νέου τρόπου ζωής για ένα έθνος 840.000 πολιτών δεν θα είναι εύκολη ή γρήγορη, καθώς το μεγαλύτερο πρόβλημα έχει να κάνει με τους ανθρώπινους πόρους. Συγκεκριμένα, τονίζεται, η πλειοψηφία των νέων Κυπρίων που σπούδασαν στο εξωτερικό πριν από μια δεκαετία και επέστρεψαν στη χώρα τους, βρίσκουν όλους τους παλιούς τους φίλους να εργάζονται σε τράπεζες και όχι μόνο τους οικονομολόγους, αλλά και πολλές άλλες ειδικότητες (πολιτικούς επιστήμονες, αρχιτέκτονες, ιστορικούς).
Στο δημοσίευμα προβάλλονται μεταξύ άλλων δηλώσεις του εκδότη της εφημερίδας ‘Πολίτης’ Γιάννη Παπαδόπουλου ότι υπάρχει θεμελιώδης ένταση μεταξύ των κυπριακών συμφερόντων και των ευρωπαϊκών, λόγω της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ το 2004 με απώτερο στόχο την επίλυση του προβλήματος, στόχος που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Παράλληλα, τονίζει ο Παπαδόπουλος, άλλα υποτιθέμενα οφέλη από την ένταξη στην ευρωζώνη, επίσης δεν υλοποιήθηκαν. Τέλος, ο Zhong, αναφερόμενος στο ενδεχόμενο της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου, τονίζει ότι πιθανότατα η Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου δεν θα επιτρέψει να καταστεί το νησί σταυροδρόμι παιγνίων. Και όπως αναφέρουν ορισμένοι Κύπριοι, είναι ενδεικτικό για την τύχη της Κύπρου ότι η Εκκλησία κατέχει το μεγαλύτερο ζυθοποιείο της νήσου και ότι ο Κύπριος Αρχιεπίσκοπος διακρίνεται επί οικονομικών θεμάτων.
Εξάλλου, σε ανταπόκριση από τη Λευκωσία των Μatina Stevis και Joe Parkinson στην έντυπη έκδοση της αμερικανικής WALL STREET JOURNAL, με τίτλο «Cyprus Details Bank Revamp» επισημαίνεται ότι οι Κύπριοι αξιωματούχοι έδωσαν τις πρώτες ενδείξεις ότι οι μεγαλοκαταθέτες των δύο μεγαλύτερων κυπριακών τραπεζών θα υποστούν σημαντικές απώλειες, την ίδια στιγμή που εκατοντάδες εξαγριωμένοι τραπεζοϋπάλληλοι διαδήλωσαν έξω από την κεντρική τράπεζα της Κύπρου, ζητώντας την παραίτησή του επικεφαλής της, Πανίκου Δημητριάδη.  Σημειώνεται επίσης ότι η χθεσινή διαδήλωση έξω από την κεντρική τράπεζα ήταν η τελευταία σε μια σειρά διαμαρτυριών μικρής κλίμακας από Κυπρίους που θεωρούν την επιτευχθείσα συμφωνία με ΕΕ και ΔΝΤ ως υπερβολικά σκληρή.
Στο ίδιο θέμα αναφέρεται μεταξύ άλλων και ανταπόκριση από τη Λευκωσία του Landon Thomas Jr. στην έντυπη αμερικανική WALL STREET JOURNAL, με τίτλο «In Cyprus, Big Losses Expected on Deposits».
Το δίλλημα της παραμονής ή ενδεχόμενης εξόδου της Κύπρου από την Ευρωζώνη έθεσαν αναλυτές και επιφανείς οικονομολόγοι, όπως ο νομπελίστας, Χριστόφορος Πισσαρίδης, μετά την απόφαση για το κυπριακό σχέδιο διάσωσης που μεταβάλλει με βίαιο τρόπο τα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά δεδομένα της νήσου.  Σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του BLOOMBERG ο Χριστόφορος Πισσαρίδης χαρακτήρισε καταστροφικό το κυπριακό σχέδιο διάσωσης θέτοντας παράλληλα το ζήτημα μιας ενδεχόμενης αποχώρησης της Κύπρου από την Ευρωζώνη.
Το ενδεχόμενο ωστόσο αυτό απέρριψε ο Κύπριος υπουργός οικονομικών, Μιχάλης Σαρρής, σε συνέντευξή του στο ίδιο τηλεοπτικό δίκτυο επισημαίνοντας ότι αντίθετα «θα ήταν καταστροφική η όποια αναφορά, η καλλιέργεια της ιδέας και πολύ περισσότερο η έξοδος από την Ευρωζώνη», προσθέτοντας ότι «η θέση μας βρίσκεται στην Ευρώπη και στην Ευρωζώνη και θα κάνουμε ό,τι απαιτείται για να παραμείνουμε».
Το θέμα της εξόδου της Κύπρου από το ευρώ άφησε ανοιχτό, σε τηλεοπτική του συνέντευξη στο Bloomberg («MP Says Cyprus Must Assess Benefits of Euro Exit») ο πρόεδρος της επιτροπής οικονομικών υποθέσεων του Κυπριακού Κοινοβουλίου, Νικόλας Παπαδόπουλος, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για ένα βάσιμο σημείο που θα πρέπει να εξετασθεί.
Ο Bob Pisani σε άρθρο του στην ιστοσελίδα του CNBC με τίτλο «Lessons From Cyprus Bailout» συγκεφαλαιώνει τις απόψεις παραγόντων των αγορών για τα νέα δεδομένα που διαμορφώνει το κυπριακό σχέδιο διάσωσης. Οι περισσότεροι αναλυτές συγκλίνουν σε τρία σημεία. Πρώτον, οι πιστωτές των τραπεζών αντιμετωπίζουν μεγαλύτερους κινδύνους από τους φορολογουμένους, δεύτερον, ότι οι καταθέσεις δεν είναι εγγυημένες και τρίτον, ότι δεν είναι διασφαλισμένη η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων.
Για αλλαγή πολιτικής στην στρατηγική της Ευρώπης κάνει λόγο ο Karl Whelan σε άρθρο του για το περιοδικό FORBES («Cyprus: Europe Rolls the Dice on its Banks»), αντιπαραβάλλοντας το παράδειγμα της Κύπρου με εκείνο της Ιρλανδίας, όπου η μεταχείριση ήταν τελείως διαφορετική. Οι πολιτικές εντάσεις στην Ευρώπη δημιούργησαν μια εντονότερη εκδοχή κούρασης από τα πακέτα διάσωσης. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η σιωπηλή ανάληψη καταθέσεων υπέρ των ισχυρών τραπεζών. Απαιτείται, κατά την γνώμη του, συστημική αντιμετώπιση και ασφαλέστερη ανακεφαλαιοποίηση για τον τραπεζικό τομέα στην Ευρώπη, που δεν φαίνεται να είναι πολιτικά δυνατή.
Η Κύπρος βρίσκεται ενώπιον ενός καινοφανούς χρηματοπιστωτικού πειράματος, τον έλεγχο δηλαδή της ροής των κεφαλαίων σε μια οικονομία που δεν διαθέτει δικό της νόμισμα, υποστηρίζει σε άρθρο του στο BLOOMBERG («Cyprus Capital Controls First in EU Could Last Years») ο Yalman Onaran.
Και άλλες χώρες κατά το παρελθόν, όπως η Αργεντινή και η Ισλανδία, κατέφυγαν σε παρόμοια μέτρα για να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο υποτίμησης. Η Κύπρος ωστόσο, όντας μέλος της Ευρωζώνης, δεν θα μπορέσει να επιβάλλει εύκολα τους περιορισμούς, καθώς τα χρήματα που βγαίνουν από το τραπεζικό σύστημα μπορούν να μεταφερθούν εκτός Κύπρου χωρίς να χάσουν την αξία τους.
Οι δυσκολίες αυτές ενδέχεται να διαψεύσουν τις χθεσινές δηλώσεις του υπουργού οικονομικών, Μιχάλη Σαρρή, ο οποίος μίλησε για άρση των ελέγχων εντός των προσεχών εβδομάδων. Διάφορα κράτη της Ασίας και της Λ. Αμερικής που προσπάθησαν να ελέγξουν την εκροή κεφαλαίων, την δεκαετία του ’80 και ’90, διατήρησαν τους ελέγχους από έξι μήνες έως δύο χρόνια.
Η Κύπρος εξετάζει το ενδεχόμενο παράτασης της δημοπρασίας για την έκδοση αδειών εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου με στόχο την προσέλκυση περισσότερων επενδυτών και αύξησης των εσόδων υποστήριξε σε συνέντευξη που παραχώρησε στο BLOOMBERG («Cyprus May Extend Offshore Gas Tender to Attract More Bids») ο αντιπρόεδρος της ΚΡΕΤΥΚ, Σόλων Κασσίμης.
Η κυπριακή κρατική εταιρεία υδρογονανθράκων διενεργεί δημοπρασία για την έκδοση αδειών εκμετάλλευσης των υπεράκτιων κοιτασμάτων. Μέχρι σήμερα έχουν δοθεί άδειες εξόρυξης, σε 6 οικόπεδα, στις εταιρείες  Noble Energy, Eni και Korea Gas.
Όπως επεσήμανε ο Σόλων Κασσίμης η δημοπρασία λήγει στις 26 Μαΐου, αλλά θα μπορούσε να δοθεί παράταση, ενώ από το ενδιαφέρον που θα δείξουν οι εταιρείες θα εξαρτηθεί η κατασκευή μονάδας υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG). Μέχρι στιγμής, σημείωσε, έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους πολλές, εταιρείες, απέφυγε ωστόσο να τις κατονομάσει. Η Noble σχεδιάζει να ξεκινήσει τις εξορύξεις τον Ιούνιο ενώ αναμένεται να ανακοινώσει την εμπορική βιωσιμότητα του οικοπέδου 12 στα τέλη του έτους. Το οικόπεδο 12, σύμφωνα με τον κ. Κασσίμη, θα μπορούσε να παράσχει φυσικό αέριο από 7 έως 10 τρις κ.π.
Πηγή: www.greeknewsonline.com